طراحی نانوکپسول هوشمند دارورسان با بهره گیری از اوریگامی (تا کردن) DNA
طراحی نانوساختارهای دارورسان هوشمند یکی از چالش های مورد علاقه دانشمندان حوزه ی نانوفناوری و علوم پزشکی است. اخیرا محققان در پژوهشی موفق به طراحی نانوکپسول حساس به pH مبتنی برنانو فناوری DNA شده اند که با عنوان ” Reconfigurable DNA Origami Nanocapsule for pH-Controlled Encapsulation and Display of Cargo ” در نشریه ACS Nanoبا شماره نمایه DOI:10.1021/acsnano.9b01857. به چاپ رسیده است.
نانوفناوری بر پایه DNA یک ابزار راهبردی مناسب برای ایجاد نانوساختارهای ویژه و دقیق با دقت نانومتری است. بدلیل ویژگی های استاتیکی، این نانوابزار می تواند به عنوان قالبی برای طراحی های کاربردی مختلف استفاده شود. همچنین ویژگی های ذاتی نانوساختارهای DNA این امکان را می دهد تا بتوان ابزارهای پویایی مانند ربات تحویل دهنده دارو را با استفاده از محرک های خارجی و بر اساس یک شاخص فیزیکی یا شیمیایی طراحی کرد. اخیرا در پژوهشی که با استفاده از نانو فناوری DNA صورت گرفته پژوهشگران موفق شده اند نانوکپسولی برای حمل دارو با بهره گیری از اوریگامی (تا کردن) DNA طراحی کنند. این نانو کپسول توانایی بارگیری انواع ساختارها و باز و بسته شدن با تغییر pH محیط اطراف را دارد. در این پژوهش ازنانوکپسول بر پایه اوریگامی DNA چند لایه برای حمل نانوذره طلا و آنزیم HRP با موفقیت بهره گرفته شد. نتایج نشان از حساسیت بالای این نانوکپسول به تغییرات pH فیزیولوژیکی دارد، بطوریکه 0.5 واحد تغییر pH میتواند سبب باز شدن نانوکپسول و رها شدن محتویات آن در زمان بسیار کم شود. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) و آنالیزانتقال انرژی رزونانس فوستر(FERT) صحت این پژوهش را تایید می کند. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر طراحی یک نانوکپسول قابل برنامه ریزی، سازگار با شرایط فیزیولوژیکی، با حساسیت بالا به تغییر pH است که می تواند در آینده به دارورسانی هوشمند به بافت هدف در محیط بدن کمک کند.
تصویر: طراحی و عملکرد اوریگامی DNA. (A: باز شدن و بسته شدن بازگشت پذیر نانوکپسول DNA حامل HRP با تغییرات pH. B): مراحل کامل نحوی عملکرد نانوکپسول حامل دارو. C): تصویر TEM نانوکپسول باز شده در اثر تغییر pH. D): تصویر نانوکپسول بسته شده.
تهیه و تنظیم خبر:
سید احمد دهدست
پژوهشگر نانوفناوری گروه بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی ایران