از بین بردن اختصاصی سلولهای سرطانی به کمک استرس اکسیداتیو ناشی از نانوذرات فلزی …
محققان در سالهای اخیر راهکار هدفمندی را برای از بین بردن سلول های سرطانی توسعه داده اند. که در آن در نتیجه از کار انداختن عملکرد ارگانلهای درون سلولی، مرگ سلول سرطانی رخ می دهد. یکی از ارگانلهای درون سلولی مهم دستگاه گلژی است. دستگاه گلژی نقش مهمی در عملکردهای حیاتی سلول به عهده دارد به ویژه در کاهش استرس اکسیداتیو. اگر گلژی نتواند از عهده این کار برآید سلول به سمت آپاپتوز سوق میابد. همچنین ثابت شده که گلژی در شرایط استرس اکسیداتیو از محل استقرار خود جدا و حتی تکه تکه می شود و این به نوعی نشانگر مسیر مرگ سلولی است که به دلیل توقف سیکل سلولی در فاز G2/M رخ می دهد.
در یکی از پژوشها سعی گردید تا با ایجاد هدفمند استرس اکسیداتیو توسط نانوذرات هسته-پوسته (Ag@ZnO) سبب از بین رفتن سلولهای سرطانی ملانوما از طریق مذکور شوند. مشخص شد که بر اثر تابش اشعه UV و ایجاد گونه های فعال اکسیژن ساختار گلژی از حالت نواری فشرده متمرکز در کنار هسته به حالت وزیکولی معلق و پراکنده در تمام سیتوپلاسم سلول تغییر میابد. همچنین مشخص شد که به طور همزمان با وقایع مذکور، سیکل تقسیم سلولی در فاز G2 متوقف شده و سلول وارد فاز میتوز نمی شود. ضمن اینکه افزایش گونه های فعال اکسیژن ناشی از تابش UV به نانوذرات مذکور سبب اتوفاژی نیز می شود.
به طور خلاصه می توان بیان کرد نانوذرات هسته-پوسته تهییج شده با تابش UV سبب از هم گسیختگی دستگاه گلژی، اتوفاژی و نهایتا منجر به آپاپوتوز سلولهای سرطانی ملانوما شدند. حال آنکه سلولهای فیبروبلاست بسیار کمتر تحت تاثیر قرار گرفتند.
نتایج این پژوهش به شناسه 10.1021/acsami.9b13420 و در مجله ACS Applied Materials & Interfaces با ضریب تاثر 8.456به چاپ رسیده است. این پژوهش توسط محققانی از کشورهای ایران، سوئیس و ایتالیا انجام شده است. با افتخار نویسندگان اول و مسئول این مقاله به ترتیب سرکار خانم بهناز قائمی (دانشجوی دکتری تخصصی نانوفناوری پزشکی) و سرکار خانم دکتر شرمین خرازی (عضو هیئت علمی نانوفناوری پزشکی) از دانشگاه علوم پزشکی تهران هستند.
از طرف انجمن نانوفناوری پزشکی ایران برای ایشان و تمام محققان این مرز و بوم سربلندی و سرافرازی را آرزومندیم.
تهیه و تنظیم خبر:
دکتر محمود اوصانلو
عضو انجمن علمی نانوفناوری پزشکی ایران
عضو هیئت علمی دانشگاه فسا