ساخت نانو واکسن جدید برای درمان سرطان ملانوما
توسط
پیشگری و درمان سرطان بدلیل افزایش روز افزون این بیماری در سراسر دنیا یکی از چالش های علوم پزشکی و درمانی است. از طرفی میزان پاسخ دهی پایین، بروز مقاومت و عوارض جانبی شدید نتایج کلینیکی، درمان براساس ایمونوتراپی را محدود کرده است. اخیرا پژوهشگران یک واکسن جدید برای ملانوما ، تهاجمی ترین نوع سرطان پوست طراحی کرده اند. این نانو واکسن در جلوگیری از پیشرفت ملانوما در مدل های موش و در درمان تومورهای اولیه و متاستازهای ناشی از ملانوما مؤثر عمل کرده است.
در این تحقیق یک نانوواکسن بر پایه نانوذره پلیمری PLGA حاوی دو پپتید (انتی بادی anti-PD-1 و anti-OX40) طراحی و تهیه شد. نتایج نشان داد ترکیب نانو واکسن سرطان با پپتیدهای (αPD-1) و (αOX40) سبب افزایش راندمان و اثر بخشی درمانی علیه ملانوما می شود. استفاده همزمان از پپتیدها در نانو واکسن ترکیبی سبب اثر هم افزایی و در نتیجه تحریک و نفوذپذیری بیشتر سلول های T-Cell) T) به تومورها در مراحل اولیه درمان می شود. مطالعات حیوانی مرحله ی اول روی موش نشان داد واکسن اثر پیشگیری کننده دارد، به طوری که ابتدا واکسن به موش تزریق شد و در ادامه سلول های ملانوم تزریق شد، اما موش بیمار نشد. در مرحله ی دوم مطالعه نانو واکسن جهت درمان تومور مراحل اولیه استفاده شد و اثر هم افزایی واکسن ترکیبی سبب به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری شده و عمر کلیه موش های تحت درمان با نانو واکسن بطور قابل توجهی افزایش یافت. در مرحله ی پایانی پژوهشگران اثر واکسن بر بافتهای گرفته شده از بیماران مبتلا به متاستازهای مغزی ملانوما را بررسی و تایید کردند. نتایج نشان داد که از این نانو واکسن می توان برای درمان متاستازهای مغزی نیز استفاده کرد.
بدین ترتیب محققان برای اولین بار نشان داده اند که می توان یک نانو واکسن مؤثر علیه ملانوما تولید کرد که اثرگذاری بسیار مناسبی بر جلوگیری و پیشرفت این بیماری دارد. این پژوهش می تواند نوید بخش درمان انوع سرطان با استفاده از طراحی و تهیه نانو واکسن باشد. نتایج حاصل از این پژوهش در سال 2019 با عنوان Immunization with mannosylated nanovaccines and inhibition of the immune-suppressing microenvironment sensitizes melanoma to immune checkpoint modulators، در مجله Nature Nanotechnology با DOI: 10.1038/s41565-019-0512-0 انتشار یافت.
(a)تصویر شماتیک نانوذره، (b) تصویر میکروسکوپ الکترونی غبوری از نانوذره و (c) تصویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از نانوذره.
تهیه و تنظیم خبر:
سید احمد دهدست
عضوانجمن علمی نانوفناوری پزشکی ایران
پژوهشگر نانوفناوری گروه بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی ایران