کاربرد نانوفناوری در درمان تومورهای مغزی
توسط
تومورهای مغزی از خطرناک ترین تومورهای جامد هستند و به دو نوع اصلی اولیه و ثانویه تقسیم می شوند. تومورهای اولیه شامل گلیوما (آستروسیتوما، اولیگودندروگلیوما، اپاندیموم و گلیوم ساقه مغز) و غیرگلیوما (مننژیوم، تومورهای غده صنوبری و غده هیپوفیز، لنفوم سیستم اعصاب مرکزی ، مدولوبلاستوما، کرانیوفارنژیوم و شوانوما) هستند. تومورهای ثانویه از سایر بافت‌های تومور ایجاد می‌شوند و می‌توانند از القا و رشد سلول‌های تومور در مغز یا نخاع ایجاد شوند.معمولا، ام آر آی، سی تی اسکن، بیوپسی، آنژیوگرافی و سنجش های عصبی مهم ترین روش های تشخیص تومورهای مغزی هستند و درمان با شیمی درمانی، جراحی و پرتودرمانی انجام می شود، اما واقعیت این است که این درمان ها به اندازه کافی موثر نیستند. زیرا نزدیک به ۹۰٪ از بیماران گلیوبلاستوما، مدت کوتاهی پس از تشخیص می میرند.مهارکننده های توبولین، آلکیله کننده‌های DNA و مهارکننده های کیناز، مواد شیمیایی استانداردی هستند که برای درمان بالینی گلیوبلاستوما استفاده شده است.تموزولاماید یکی از آلکیله کننده هایی است که برای بعد از جراحی استفاده زیادی دارد و در دهه ۱۹۷۰ کشف شده است. همچنین در سال ۲۰۰۵ توسط سازمان غذا و دارو تایید شد. پتانسیل این دارو برای درمان گلیوبلاستوما در سال ۱۹۹۳ مورد بررسی قرار گرفت، زمانی که پنج بیمار از ده بیمار حامل گلیوبلاستوما تا حدودی پس از تزریق تموزولاماید بهبود یافتند. هر یک از این داروها باید از سد خونی مغزی عبور کنند تا به تومورهای مغزی برسند. اما داروها نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند.ناکارآمدی شیمی درمانی در درمان تومورهای مغزی، به دلیل وجود سد خونی مغزی است.سد خونی مغزی توسط یک غشای نازک از سلول های اندوتلیال مویرگی و همچنین انواع دیگر سلول هایی مانند پری‌سایت‌ها، ماکروفاژ های پریواسکولا، آستروسیت ها، سلول های عضلانی صاف و سلول های میکروگلیال که نقش حیاتی در شکل گیری و عملکرد را در سد خونی مغزی بازی می کنند.حالا برای انتقال مولکول ها و داروها از غشای نازک سد خونی مغزی راه های زیادی وجود دارد. انتشار غیرفعال، مسیر پاراسلولی، حامل های انتقال دهنده، کانال ها، ترانس سیتوز‌های جذب کننده، انتقال دهنده های جریان به واسطه گیرنده و اندوسیتوز راه های رایج برای انتقال مولکول ها و داروها به مغز هستند. اعتقاد بر این است که نفوذ مولکول های آبگریز کوچک در سراسر سد خونی مغزی تنها به دلیل سازگاری آنها با ماهیت لیپیدی غشای سلولی با انتشار غیرفعال مرتبط است. دارورسانی توسط نانوذرات پلیمری برای درمان گلیوبلاستوما، بسیار ارزشمند است. این پلیمر ها به دو دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم می‌شوند.پلیمرهای مصنوعی مواد دارویی امیدبخشی در سیستم های دارو رسانی، هستند. اولین بار از این پلیمرها در ۵۰ سال پیش به شکل میسل و با اهداف درمانی استفاده شد. پس از آن، سایر اشکال NP های پلیمری فرموله شده مورد استفاده قرار گرفت. امروزه پلیمرهای زیادی برای دارو رسانی وجود دارند که می توان از PLGA، PTX ، Chitsan و PCL نام برد.پلی لاکتیک کو گلایکولیک اسید یکی از پلی استرهای مورد مطالعه است که از اسید گلیکولیک و اسید لاکتیک سنتز شده است. همچنین گفته شده است که پلیمرهای طبیعی (به ویژه پلیمرهای مبتنی بر پروتئین) به دلیل ویژگی‌های شگفت‌انگیزشان برای پاسخ مناسب سیستم ایمنی، درمان سرطان را تسهیل می‌کنند.پلیمرهای های طبیعی Albamin، Gelatin و Lactoferrin هستند.برای انتقال داروها، ما از تکنیک دارو رسانی همزمان توسط نانوذرات پلیمری استفاده می‌کنیم.ترکیب دو یا چند دارو به عنوان یک رژیم شیمی درمانی یک تکنیک جهانی است که در کلینیک استفاده می شود. بسیاری از داروها با حمله همه جانبه به مراحل مختلف چرخه سلولی قادر هستند اندازه تومور را کاهش دهند. همچنین با تغییر عملکرد هر دارو می توان در کاهش اندازه تومور اثر گذاشت. برای این کار، دارو رسانی همزمان تا مجاورت ناحیه تومور ضروری و راه حل معقولی می باشد.برای هدفمندی دارورسانی GBM راه‌های زیادی وجود دارد. ترانس سیتوز وابسته به گیرنده به کمک بیش از ۲۰ گیرنده در مغز رخ می دهد. در این مقاله، نویسندگان قصد داشتند عوامل اندوسیتوز با گیرنده را که در سلول‌های اندوتلیال مویرگی مغز برای استفاده بالقوه برای بهبود هدف‌گیری داروی GBM وجود دارند، توضیح دهند.عوامل هدفمندی برای دارو رسانی به مغز وجود دارند که شامل RGD ، Aptamer، پپتید F3 ، Lipoproteins، Borneol، Foliate و EGFR می‌شود.روش‌های دیگری نیز برای کمک به درمان GBM وجود دارد.به‌طور مثال هایپرترمی یک روش پیشرفته است که معمولاً با شیمی درمانی، رادیودرمانی و جراحی ترکیب می‌شود و یا نورپویادرمانی (PDT) به عنوان یک روش درمانی برای انواع بیماری ها مانند اختلالات پوستی، عفونت های موضعی، تومورهای جامد و غیره شناخته می شود.در حال حاضر تعداد قابل توجهی از نانوذرات پلیمری تحت آزمایشات بالینی برای درمان GBM هستند اما تاکنون هیچ یک از آنها در کلینیک مورد استفاده قرار نگرفته است.برای اثربخشی بیشتر، مطالعه درمان های همزمان مانند ترکیبی از شیمی درمانی و رادیودرمانی یا هایپرترمی با استفاده از NP ضروری است. علاوه بر این، مطالعات نشان می دهد که ورزش و رژیم غذایی در بیماران GBM برای متوقف کردن پیشرفت تومور موثر است. بنابراین ترکیب آنها با درمان های مبتنی بر نانو در پیشبرد درمان گلیوبلاستوما موثر خواهد بود.
رفرنس: https://doi.org/10.1016/j.jconrel.2022.07.023
تنظم کننده خبر: سارا خسروانی